In een wereld waarin burn-out veel aandacht krijgt, verwacht je misschien dat ik een typefout heb gemaakt. Maar nee het staat er echt: Bore-out. ‘Is dit dan het nieuwe hippe woord in ons vakgebied?’ hoor ik je denken. Nee, het gaat namelijk over hetzelfde stresssysteem dus niets nieuws hier. Maar ik merk wel dat veel mensen het niet (her)kennen of het onderliggende systeem niet spannen.

Waar burn-out voortkomt uit een gebrek aan herstel, ontstaat bore-out door onderbelasting en verveling. Bore-out gaat niet alleen over verveling; het raakt ook aan diepere vragen over motivatie, focus en werkgeluk. Een gebrek aan uitdagende taken, chronische afleiding door bijvoorbeeld de telefoon, en een verlies aan betekenis zorgen ervoor dat de mentale energie weglekt.

De belangrijkste symptomen van Bore-out

Mensen met bore-out vertonen vaak verschillende klachten die, ondanks de impact ervan, niet altijd herkend worden. De meest voorkomende symptomen zijn:

  • Chronische vermoeidheid: Een gebrek aan prikkels en motivatie kan leiden tot aanhoudende vermoeidheid. Futloos gevoel overdag en ‘s nachts slecht slapen.
  • Onrust en prikkelbaarheid: De energie die niet in werk wordt gestoken, kan zich uiten in rusteloosheid en geïrriteerdheid. Gestrest gevoel terwijl juist stress mist.
  • Verminderde motivatie: Taken lijken zinloos of irrelevant, wat zorgt voor apathie en een gebrek aan interesse. Veel uitstelgedrag op de taken die er wel zijn. Futloos gevoel
  • Concentratieproblemen: Door verveling en onderbelasting wordt het steeds moeilijker om gefocust te blijven, zelfs op eenvoudige taken.

Deze symptomen kunnen voor sommigen verrassend zijn, omdat ze niet altijd direct aan onderbelasting worden gelinkt. Het verschil met burn-out is echter dat ze voortkomen uit een gebrek aan uitdaging in plaats van een gebrek aan herstel.

Bore-out: Wat kan iemand zelf doen?

Om bore-out te voorkomen of overwinnen, is het belangrijk om op zoek te gaan naar voldoening en uitdaging in werk. Hierbij kan de sportpsychologie ons inspireren, met name de concepten van flow en doelgerichte aandacht. Er is niet een eenduidige aanpak van een activiteit die voor iedereen werkt dus iemand moet een eigen pakket aan bouwstenen maken. Maak bijvoorbeeld een mix van deze volgende punten:

  1. Herken en verleg de focus naar zinvolle taken: Identificeer welke aspecten van je werk je energie geven en probeer deze te vergroten. Zelfs kleine aanpassingen, zoals nieuwe taken of andere verantwoordelijkheden, kunnen meer uitdaging bieden en verveling tegengaan. Uitgebreider kan dit via de methode Job crafting.
  2. Omarm fysieke activiteit als energiebron: Bore-out ontstaat niet alleen mentaal, maar heeft ook een duidelijk fysieke component. Bewegen en actief pauzes nemen zorgt voor meer fysieke en mentale alertheid, verbetert je hartslagvariabiliteit (HRV) en bevordert je energiepeil. Want: van alleen uitrusten wordt niemand fit!
  3. Vermijd afleiding door technologie: Telefoons en sociale media kunnen een vluchtweg bieden uit de verveling, maar ze versterken op de lange termijn juist de symptomen van bore-out. Probeer notificaties uit te zetten en tijdsblokken in te plannen waarin je geconcentreerd aan een taak werkt. Door te kiezen wanneer je je telefoon gebruikt, houd je meer controle over je focus. Ga in plaats van een half uur scrollen de natuur in of wandel in ieder geval buiten.
  4. Werk met concrete doelen en korte termijn mijlpalen: Doelen geven richting en maken je werk betekenisvoller. Stel kleine, haalbare doelen binnen grotere taken. Dit helpt niet alleen om je motivatie te verhogen, maar ook om het gevoel van zinvolle vooruitgang te versterken. Elke Geraerts heeft een mooie video om je te helpen met taken: ‘Konijnenhok en olifanten’.
  5. Verken innerlijke drijfveren: Wat geeft nou echt energie? Waarvoor sta je op? Door regelmatig stil te staan bij wat je belangrijk vindt in je werk, bouw je een sterker fundament om verveling te vermijden. Als je dit niet alleen lukt kunnen wij je helpen met een oefening die heet: Waarden vangen.

Gas- en rempedaal

Het onderliggende systeem is bij bore-out niet anders dan bij burn-out. Het is misschien te simpel omdat ik hiermee de context, cultuur en organisatie niet meeneem maar: zie het stresssysteem als een systeem dat je kan bedienen met een gas- en rempedaal. Bij burn-out vergeet iemand het rempedaal in te drukken. Bij bore-out vergeet iemand het gaspedaal in te drukken. Ik zou bore-out daarom dus niet als iets nieuws of iets anders zien maar als een onderdeel van een systeem dat je kan trainen. Zoveel trainen dat het context niet leidend is bij het indrukken van het gas- en rempedaal maar dat iemand daar zelf grip op krijgt.