Ben jij slachtoffer of neem jij regie?
Door: Maria Dekker
‘Al na één maand coronacrisis stond de arbeidsmarkt behoorlijk op zijn kop. In de ene sector viel het werk stil, maar in de andere sectoren was juist veel vraag naar personeel (bron: UWV). Ineens was het pompen of verzuipen in sectoren waar het normaal redelijk rustig was, en was het uitgestorven in branches die begin dit jaar nog stevig moesten aanpoten.’
De directeur van het UWV werkbedrijf begrijpt goed dat het vinden van werk ‘een stuk lastiger is geworden’, hoewel er ondanks deze onzekere periode volgens hem ‘nog steeds veel mogelijk is’.
Vooral binnen de medische-, industriële-, transport-, agrarische-, publieke- en ICT sectoren zijn de afgelopen maanden veel bewegingen te zien geweest. Er is zoveel mogelijk thuis gewerkt, wat behalve goede oplossingen voor sommigen ook zo zijn nadelige effecten had.
Al deze bewegingen zijn slechts een momentopname geweest en op basis daarvan konden geen voorspellingen worden gedaan van waar het de komende maanden heen gaat. Een deel van de bedrijven heeft inmiddels wel een beroep gedaan op de NOW. Daarmee blijven de komende tijd veel arbeidsplaatsen behouden. Toch zag het UWV in maart de instroom in de WW al fors oplopen, met name vanuit de uitzendbranche, horeca en cultuursector. (bron: UWV)[i]
Help! Wat nu?!
Als je dit leest en op dit moment of al een tijdje onzekerheid ervaart met betrekking tot je baan, kan de huidige situatie behoorlijk spannend voelen. Het is mogelijk dat je zelfs stress ervaart in deze onzekere situatie. Wees gerust: dat is volledig normaal – ons brein houdt nu eenmaal niet van onzekerheid en verandering, dat voelt onveilig – en je bent zeker niet de enige. Ja, we zitten momenteel in een uitdagende situatie, niet alleen sociaal-maatschappelijk, economisch en medisch gezien, maar ook arbeidsmarkt-technisch gezien. Belangrijk is niet zozeer de situatie waarin je zit, maar meer nog hoe je hiernaar kijkt en ermee om gaat.
Je kunt namelijk drie dingen doen:
- Bij de pakken neer gaan zitten (slachtofferrol innemen)
- Een afwachtende houding aannemen (reactief)
- Regie nemen en je voorbereiden op de toekomst (proactief)
Laten we deze drie varianten eens verder onderzoeken en samen ontdekken hoe jij met baanonzekerheid in deze crisis om gaat, of – na het lezen hiervan – om zou willen gaan.
- Bij de pakken neer gaan zitten (slachtofferrol innemen)
Dit is een houding die sommige mensen – soms bewust, vaker onbewust – automatisch aannemen wanneer er iets gebeurt waar ze geen invloed op denken te hebben. Vaak wijzen zij met hun vinger naar alles en iedereen om zich heen. Ze hebben het gevoel dat de (negatieve) situatie hen overkomt en ze zelf geen onderdeel zijn van het probleem of de situatie, behalve dat ze eronder lijden. Hoewel iemand in een slachtofferrol nauwelijks of niet in actie lijkt te komen, levert iemand een constante (interne) strijd, wat ontzettend veel energie kost. Het constant herhalen van en piekeren over de ‘modder’ waar je in vast zit, zonder enige beweging in gang te zetten leidt tot gevoelens van machteloosheid, frustratie en soms zelfs tot woede. Dit is dus een behoorlijk destructieve reactie op een situatie die van kwaad tot erger leidt, want je zakt steeds verder weg en niemand lijkt je uit de modder te trekken. We zien dit regelmatig gebeuren bij mensen die van zichzelf pessimistisch zijn, gewend zijn te kijken vanuit een fixed mindset of een gebrek aan veerkracht en (positieve) energie ervaren.
‘Help! We zitten in een crisis en komen hier nooit meer uit. Zal je zien dat ik straks niet alleen ziek wordt, maar ook mijn baan nog verlies. De overheid neemt alle controle over en we hebben zelf helemaal niks meer te zeggen.’
- Een afwachtende houding aannemen (reactief)
Deze passieve houding lijkt op het eerste gezicht misschien wel de meest makkelijke. Want iemand die afwachtend en dus reactief is, beweegt als het ware mee met de situatie zoals die is. Dat kan enerzijds betekenen dat er sprake is van een bepaalde acceptatie en rust, heel prettig middenin de onzekerheid. Anderzijds kan het betekenen dat je gedurende het proces meebeweegt naar een resultaat waar je zelf uiteindelijk niet beter of gelukkig van wordt. Kortom, alles overkomt je dan dus eigenlijk. Het risico daarvan is dat je pas erna beseft wat het effect is en je bepaalde zaken daarna niet meer of lastiger terug kunt draaien. Wanneer iemand vanuit een bepaald basisvertrouwen een afwachtende, reactieve houding aanneemt zou je kunnen zeggen dat er vrij weinig energieverlies plaatsvindt. Een groot pluspunt van deze houding dus. Alleen de vraag is of je op langere termijn, wanneer de gevolgen of resultaten van een bepaalde periode of situatie zichtbaar worden, nog steeds vanuit die rust en energie kunt acteren.
‘Ik heb geen idee wat ons staat te gebeuren. Het is allemaal zo onzeker momenteel. Ik blijf gewoon maar zitten waar ik zit en doen wat ik doe, dan zien we vanzelf wel waar het schip zal stranden.’
- Regie nemen en je voorbereiden op de toekomst (proactief)
Misschien voor de meesten van ons niet de meest voor de hand liggende strategie. Althans, laten we zeggen dat het nemen van regie iets is dat voor veel mensen niet zomaar als vanzelf gaat. Deze proactieve houding leren we onszelf over het algemeen vaak aan tijdens of naar aanleiding van periodes waarin we niet anders kunnen dan de touwtjes zelf in handen te nemen. Keuzes durven maken, stappen durven zetten; niet vanuit een strijdende of afwachtende houding, maar vanuit het besef dat je invloed hebt. Altijd. Hoe lastig een bepaalde situatie ook mag zijn, je kunt de situatie misschien niet veranderen, maar je hebt altijd invloed op je eigen gedachten, gevoelens en gedrag in die situatie. Regie nemen noemen we ook wel persoonlijk leiderschap; de leiding nemen over jezelf. Zo nemen niet de situatie, jouw gedachtes of gevoelens de leiding over jou. Het vergt iets van jezelf om deze houding aan te nemen, het vraagt om bewustwording van waar jij zélf invloed op hebt, hoe je daar op een constructieve manier mee om kunt gaan, zodat het jou iets goeds op kan leveren. Daar is overigens wel een portie veerkracht voor nodig, want regie nemen vraagt om gezonde intenties en gaat niet altijd zonder slag of stoot.
‘Er is veel gaande en dat maakt ook het nodig los, bij iedereen. Ik ben me bewust van de uitdagingen die onderdeel zijn van deze situatie en volg de huidige ontwikkelingen. Elke crisisperiode biedt op zijn beurt weer kansen en die wil ik grijpen waar mogelijk!’
Kijk eens even aandachtig en eerlijk naar jezelf…
In welk van bovenstaande drie houdingen herken jij jezelf het meest op dit moment?
Hoe helpt dit jou in de huidige situatie, wat levert het je op dit moment op?
Zou het je ook straks helpen, wanneer je verder kijkt naar de nabije toekomst?
Kijk eens opnieuw aandachtig naar jezelf…
In welk van bovenstaande drie houdingen zou je jezelf graag willen herkennen?
Waarom? Wat zou dat jou nu en in de toekomst op kunnen leveren?
Wat heb je ervoor nodig om de transitie naar die houding door te maken?
Welke stappen kun je morgen al zetten?
Wie of wat kan jou daarbij helpen?
Kijk dan eens even naar onderstaande afbeelding…
Lijden is een keus
Wie wil jij zijn in tijden van covid-19? Of je te lijden hebt onder de huidige ontwikkelingen is voor een groot deel een keus. Jouw keus. Wat ga jij doen om geen slachtoffer te worden van de situatie, deze crisis waar we momenteel met z’n allen doorheen gaan? Ben jij klaar voor een denk- en doe-switch, of misschien zelfs wel voor die volgende stap in je loopbaan? Zo ja, weet je dan ook wat je te doen staat, wat je wil en welke kansen en mogelijkheden er voor jou liggen?
Ons team coaches staat voor je klaar om jou te helpen bij de switch naar een houding die aansluit bij de zones van ontwikkeling of naar de next step in je loopbaan, ook in deze tijd!
[i] Bronnen: TROUW Dirk Waterval 9 april 2020, UWV 9 april 2020 + 6 mei 2020
Geef een reactie